Koń – symbol i rzeczywistość pełna sprzeczności

Konie poznajemy w podobny sposób: konik na biegunach, bajki z końmi, opowieści o rycerzach i oczywiście pegaz. Na koniach jeżdżą królowie, słyszymy o bohaterstwie naszej kawalerii, oglądamy zawody. Nie trzeba być szczególnie kinomanem, żeby konie zobaczyć w filmie w różnych odsłonach. Właściwie każdy wystawiony jest na działanie symbolu, jakim jest koń, nawet jeśli z koniem nigdy nie miał do czynienia. Gdy się bardziej zagłębimy w obszar koń-symbol, to okazuje się, że jest to jeden z bardziej rozbudowanych symbolów ludzkości.


W słowniku symboli Kopalińskiego czytamy:

Koń jest symbolem czasu; promieni słonecznych i księżycowych, dnia, nocy; powietrza, wiatru, ognia, błyskawicy; fal, źródła; sił żywotnych, płodności, matki, miłości, zmysłowości, chuci; arystokracji, rycerstwa, wolności; próżności; wierności; wojny, triumfu, bohaterstwa, zwycięstwa; śmierci, poddania się losowi; zdrowia, siły, energii fizycznej i umysłowej, wytrzymałości, szybkości, ruchu, śmiałości, pracowitości; wiedzy, jasnosłyszenia, intelektu, instynktu, intuicji, wrażliwości, rozsądku; szczodrości, wdzięczności, zrozumienia, dążeń duszy ludzkiej; szczęścia, nieszczęścia; panicznej strachliwości; egoizmu, złości, uporu, głupoty.

Właściwie każdy wystawiony jest na działanie symbolu jakim jest koń, nawet jeśli z koniem nigdy nie miał do czynienia.

Jak się do tego ma rzeczywistość?

Koń jest zwierzęciem, ssakiem. Jego życie związane jest z człowiekiem. Do jedynych dzikich koni należy koń Przewalskiego, który właściwie już prawie nie występuje na wolności. Istnieje wiele teorii o życiu stadnym koni i ich zwyczajach. Aktualnie konie pełnią różne funkcje: rekreacyjne, sportowe, transportowe, rolnicze, towarzyszące, terapeutyczne i edukacyjne. W każdej z dziedzin podejście do konia jest trochę inne. Kochany, używany, wyniesiony na piedestał, jedzony, wykorzystywany, podziwiany. Pełen zakres.

W spotkaniu z końmi spotykają się zawsze te dwie płaszczyzny – symboliczna i rzeczywista. I chyba nie ma symbolu wokół którego w rzeczywistości jest tyle zamieszania. Z jednej strony mamy konia jako symbol np. wolności i konie robocze z klapkami na oczach służące człowiekowi. Jak to ma się do siebie? Czy to się może łączyć?

W spotkaniu z końmi spotykają się zawsze te dwie płaszczyzny – symboliczna i rzeczywista.

Co to jest symbol

Symbol to przedmioty, pojęcia, wyobrażenia, przeżycia, zwierzęta związane jakimś wewnętrznym stosunkiem (współbrzmiące, kojarzące się, mające ,,wspólny rytm”) z jakąś emocją, przeżyciem, przedmiotem, pojęciem, wyobrażeniem itd. W zjawisku tym istotne jest nie to, jakie są rzeczywiste związki między tymi rzeczami i pojęciami, ale to, w co się wierzy, jak je kojarzy. W tym sensie to, co się dzieje z koniem w rzeczywistości, nie musi iść w parze z symboliczną treścią… Chociaż, im dłużej pracuję z końmi, zauważam, że to, co przypisane do symboliki konia, przejawia się w rzeczywistości.

Koń akurat jest symbolem kompleksowym i zawiera w sobie wiele skrajności jak np. :

  • Szczęścia i nieszczęścia
  • Poddania się losowi i uporu
  • Rozsądku i głupoty
  • Siły i panicznej strachliwość

Ciekawa jest symbolika jeźdźca i konia, gdzie jeździec to element intelektualny, duchowy, energia umysłowa, rozum; a koń to element zwierzęcy, nieświadomy, intuicyjny, cielesny, popęd, instynkt, energia fizyczna. W tym sensie jeździec na koniu i harmonia jeźdźca i konia to połączenie tego co duchowe i umysłowe, z tym co cielesne, intuicyjne i nieświadome.

Dążyć do tego symbolu możemy w różny sposób, głównie pracując nad sobą i łącząc w sobie te elementy. Wtedy można powiedzieć, że galopujemy przez życie. Czasami idąc na jazdę konną, próbujemy dostarczyć sobie właśnie tego stanu, choć wtedy zaczynamy rozumieć symbol dosłownie. Czyli to jest tak, jakbyśmy zamieszkiwali z sową w lesie, gdy chcemy być bardziej mądrzy lub zamieszkiwali z lwami, chcąc być bardziej silni.

Można jednak jeździć na koniu symbolicznie, nigdy na konia nie wsiadając. I można, jeżdżąc na koniu w rzeczywistości, wręcz oddalać się od połączenia sfery ducha, rozumu i ciała. Upadek z konia ma bardzo trudną symbolikę związaną z upadkiem duszy.

Symbolika i rzeczywistość w trakcie, kiedy konie uczą ludzi

Z jednej strony koń uczy – czytamy świadomego przywództwa, empatii…. A z drugiej symbol i rzeczywistość pokazuje, że koń wyciąga z człowieka również cienie jego osobowości.

W trakcie spotkań Horse Assisted Education człowiek spotyka rzeczywistego konia. Łączą się tu te dwie płaszczyzny: osobista i świadoma płaszczyzna symboliczna oraz stosunek do konia w rzeczywistości; nieświadoma płaszczyzna archetypowa i relacja w rzeczywistości z danym koniem trenerem.

W relacji z koniem możemy obrać drogę w dowolnym kierunku, wskazanym przez symbol. Przykładowo, równie dobrze możemy się stawać bardziej wolni i empatyczni, jak i autorytarni i przemocowi.

Kluczem jest tutaj, jakie są konie będące trenerami i jak całość jest facylitowana.

W trakcie spotkań Horse Assisted Education człowiek spotyka rzeczywistego konia.

Rzeczywistość relacji człowieka z końmi jest również pełna sprzeczności

Sam koń wcale nie gwarantuje drogi ku rozwoju i zwiększania świadomości siebie. Zwłaszcza, że obecnie konie są coraz częściej hodowane na posłuszeństwo wobec człowieka i odgadywanie jego myśli – niezależnie od stylu komunikacji. Z doświadczeń na świecie i moich własnych wynika, że konie – trenerzy nie mogą być mocno uwarunkowane i potrzebują podejścia zachowującego ich niezależność, żeby osiągnąć dobre efekty. O podejściu do koni wspierającym je w tej pracy, możesz przeczytać w Wirtualnej Biblioteczce.

W przestrzeni, którą tworzę z końmi trenerami dążę do wybrania takich koni i takiej współpracy z nimi, żeby ludzie w obcowaniu z nimi mieli doświadczenie silnego i niezależnego konia, który pobudza w człowieku jak najszerszą gamę symboliki. Facylituję doświadczenia w kierunku świadomości wyboru między często bardzo skrajnymi drogami. Tu jakość konia i jego zaufanie do mnie jest kluczowe.

W przestrzeni, którą tworzę z końmi trenerami dążę do wybrania takich koni i takiej współpracy z nimi, żeby ludzie w obcowaniu z nimi mieli doświadczenie silnego i niezależnego konia.

Kiedyś zdarzało mi się pracować z końmi uwarunkowanymi, od których wymagane było podporządkowanie – doświadczenia z tymi końmi wspierały osoby, które opierały swoje relacje na strachu, bo konie bojąc się ich, po prostu grzecznie wykonywały ćwiczenia.

W podobnej sytuacji dobrze przygotowany koń trener reaguje oporem na presję i odmawia współpracy. Oczywiście moją rolą jako facylitatora jest stawianie granic tej presji, ale dopiero przy wsparciu koni, możemy z tym pracować i to przekształcać np. z relacji opartych na strachu na relację opartą na wymianie i empatii. Z drugiej strony nawet z dobrym koniem trenerem można facylitować w różnym kierunku. Na świecie są prowadzone zarówno warsztaty skierowane na promowanie przywództwa opartego na dominacji i autorytecie, jak i warsztaty skierowane na świadome przywództwo służby. Jedno i drugie jest możliwe. Wybór wynika ze światopoglądu facylitatora i tego, w jakim kierunku chce prowadzić ludzi oraz jego koni trenerów.

Rola przestrzeni Horse Assisted Education w kontekście symboliki konia

Rolą przestrzeni Horse Assisted Education jest zachowanie odpowiedniej relacji symbolu i rzeczywistości. To co symboliczne może spotkać to co rzeczywiste. Koń w pewnym sensie staje na granicy pomiędzy. Umożliwia to dawanie koniom dużo wolności i tworzenie doświadczeń, które oparte są na dobrowolności. Istotne też tu jest doświadczanie koni z ziemi – nie wsiadając na konie – i nie musząc koniecznie z nimi coś osiągać. W takich doświadczeniach chodzi bardziej o bycie w działaniu. Ważnym aspektem jest tajemnica, która kryją konie, której nie próbujemy rozgryźć szukając sekretów końskiego umysłu, w zamian obdarzając ją szacunkiem i przyjmując, że nie wiemy, co myśli koń. W takich warunkach można spokojnie przyglądać się temu, co we mnie symbolicznie, a co pojawia się rzeczywistości. Wtedy relacja z koniem w rzeczywistości zaczyna nam pracować również w życiu.

Zaczynamy łączyć, to co wydaje się nie do połączenia.


Zdjęcia w artykule pochodzą z warsztatów rozwojowych z końmi. Aktualne terminy warsztatów znajdziesz tutaj. Więcej o innowacyjnej metodzie rozwojowej z końmi jako trenerami – Horse Assisted Education – możesz przeczytać w Wirtualnej Biblioteczce.

Dla mnie koń był zawsze symbolem piękna, wolności, wiatru i siły. Symbolem czego jest dla Ciebie koń? Swoją odpowiedź wpisz w komentarzu 🙂

Subscribe
Powiadom o
guest
2 komentarzy
Oldest
Newest Most Voted
Inline Feedbacks
View all Komentarzy
Joanna
Joanna
5 lat temu

Odpowiadając na pytanie … koń to dla mnie symbol niezależności, autentyczności, siły i harmonii.

Joa
Joa
2 lat temu

Koń to dla mnie symbol piękna, godności, wrażliwości i mocy równocześnie. Ale najbardziej piękna.

2
0
Coś z Tobą zarezonowało? napisz do mnie.x